Manuel Vitesli Araba Kullanımı

Manuel şanzımanlı bir arabayı nasıl kullanılır?

Ocak ayı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı 14 milyon 350 bin 770 adet otomobilin ise %36,8'i dizel, %34,9'u LPG, %26,9'u benzin, %1,0'ı hibrit ve %0,1'i elektriklidir. Bu sayının yaklaşık olarak %20 si otomatik vitesli araçlar oluşturmaktadır. Otomatik vites araçlar fiyat bakımından yüksek oranlara sahip olduğu için insanlar manuel vites araçlara yönelmektedir.  Daha önce hiç manuel vites araç kullanmayan insanlar için bu yazımızda manuel vitesli araçların kullanımından bahsettik, yazıyı okuduktan sonra manuel vites araçlar hakkında bilgi sahibi olabilirler.

Şanzıman nedir?

Önden çekişli bir arabadaki şanzıman veya transaks, arabanızdaki motor gücünü diferansiyele ve ardından tekerleklere yönlendiren bileşendir, böylece yolda ilerleyebilirsiniz. Bir şanzıman olmadan, aracınızın motoru çok hızlı çalışacağı için araç sabitken hareket ettirip trafiğe çıkmakta zorlanacaktır. Seyir halinde yüksek hızlara çıkmak içinse daha yavaş dönecektir.  Şanzıman, krank milinin döndüğü hızı azaltır, böylece durduktan sonra ve hareket halinde daha yüksek vites oranlarına geçerken sorunsuz bir şekilde hızlanabilirsiniz. Ayrıca, yokuşları rahatça tırmanmak veya otoyolda seyretmek için aracınızın doğru vites oranında kullanmanıza olanak sağlar.

            Debriyaj nedir?

Debriyaj, motor ve şanzıman arasında bulunur. Debriyaj gruplarının iki ana bileşeni vardır: debriyaj kapağı ve debriyaj diski. Debriyaj kapağı, debriyaj diskinin arkasına bastıran parmakları olan çelik bir muhafazadır. Debriyaj pedalına bastığınızda, debriyaj kapağındaki parmaklar debriyaj diskini ileri, motorun volanına, motorun krank miline bağlı ağır bir çelik veya alüminyum diske doğru iter. Debriyaj diski volana temas ettiğinde, fiber yüzeyi volanın yüzü boyunca kayarak sürtünme oluşturur. Debriyaj pedalına bastıktan ve vitese geçirdikten sonra ayağınızı debriyaj pedalından ne kadar çok bırakırsanız, şanzımana o kadar fazla motor gücü aktarılır.

Düz şanzımanlı araçlarda, debriyaj, motordan şanzımana ne kadar güç gitmesine izin verileceğini düzenlemenizi sağlar. Debriyaj pedalı zemine yani sonuna kadar bastırıldığında, gaz pedalına nekadar basarsanız basın şanzımana motor gücü göndermezsiniz. Debriyaj pedalından ayağınızı komple çektiğiniz zaman, motor gücünün yüzde 100'ünü şanzımana iletilmesini sağlarsınız ve araç bulunduğu viteste ulaşabileceği maksimum hıza ulaşmaya çalışır.

Manuel Şanzımanlı Araba Sürmeyi Öğrenmek

             Vites geçiş sistemi

İlk kez  vitesli bir araç kullanacaksanız, halen manuel vitesli bir araç kullanan ve manuel vites araç kullanmak için ehliyeti olan bir arkadaşınız veya aile üyenizden bilgi ve yardım alabilirsiniz, onun gözetiminde sürüş alıştırması yapmaya başlayabilirsiniz. Bir bayiden yeni bir araba alarak aracın kullanım kılavuzunu okuyarak manuel vites araba kullanmaya çalışan insanlar mevcuttur ve bunu yapmaya çalışan insanların trafikte büyük sorunlara yol açtığı bilinmektedir. Manuel vitesli bir aracı trafikte kullanmaya başlamadan önce geniş bir otopark veya sürücü kurslarının trafiğe kapalı olan ve eğitim için kullandıkları yerlerde alıştırmalar yapabilirsiniz.

Adım 1: Kullanacağınız aracı ve ekipmanlarını tanıyın

Aracın şoför koltuğuna oturduğunuz zaman ayaklarınızın altındaki üçüncü pedalı fark edeceksiniz. Gaz pedalı ve fren pedalları sağdadır ve en soldaki pedal debriyajdır.  Yavaşlamak ve durmak için kullanacağınız Fren pedalının ne kadar sert olduğunu kontrol etmek için aracı çalıştırmadan önce basarak kontrol edebilirsiniz. Fireni kontrol ettikten sonra ardından, vites değişimine bir göz atın. Üzerinde size vites sayısını ve konumlarını gösteren ön koltukların arasında sağ elinizin altında üzerinde viteslerin yerlerinin gösterildiği vites sayılarının yazılı olduğu bir kol göreceksiniz. Vitesler arasında yanal çalışan çizgi Nötrdür yani boştur vites kolu viteslerin arasındaki çizgide olduğu zaman aracınız boşta demektir. Aracınızı çalıştırmadan önce viteslerin yerlerini ve vites geçişlerini öğrenmek ve kavramak için Debriyaja basıp vitesleri değiştirebilirsiniz, bu şekilde pratik yaparak yolu takip ederken vites koluna bakmadan vitesler arası geçişler yapabilirsiniz. Manuel vitesli arabaların vites geçiş sistemleri aynıdır sadece geri vitesin geçiş yerleri farklılık gösterebilir.

            Adım 2: Motoru çalıştırın

Aracınızı çalıştırmadan vitesleri değiştirerek Viteslere aşina olduktan sonra, aracınızın vitesini nötr yani boşa alın. Düz şanzımanlı yani manuel vitesli modern otomobillerin çoğu, aracı çalıştırmak için debriyaj pedalını sonuna kadar basmanızı gerektirir ve bu güvenlik özelliği olmayan daha eski bir otomobil olsa bile bunu yapmak iyi bir fikirdir bu şekilde aracınızı viteste unuttuysanız şanzıman dişlilerinin zarar görmesini engelleyebilir ve aracın şanzıman ömrünü uzatabilirsiniz. Araba çalıştırıldığında, sağ ayağınızla frene basıp park frenini yani el frenini indirebilirsiniz el freni vites kolunun önünde veya arkasında bulunur ve araç park edildiği zaman kullanılır.

3. Adım: İlk Vites

Manuel vitesli bir araba kullanmayı öğrenmenin en büyük zorluğu, birinci viteste aracınızı park halinde bulunduğu yerden hareket ettirmektir. Bunu yapmak basittir ama manuel vitesli bir aracı ilk defa kullanacak olan bir sürücü için çok zor ve sinir bozucu olabilir! Sadece ilk başta biraz sabırlı olmanız gerekmektedir. Motor çalışırken ve el freni inikken, vites kolunu birinci vitese kaydırın. Yolunuza sorunsuz bir şekilde devam etmenizi sağlayacak iki şey var:

1- Doğru miktarda motor devri.

2- Debriyaj pedalının sürekli ve yavaşça bırakılması.

Artık çoğu arabanın bir takometresi var

Araba sürmeye çalışırken ona bakarak çok fazla zaman harcamamalısın, ama etrafta arabaların veya engellerin olmadığı açık bir alanda olduğunuz sürece, bir anlığına bakmak sorun olmayacaktır. Motor devri yaklaşık 2500/3.000 RPM (devir) ye gelene kadar gaz pedalına basmaya devam edin, araçların uygun çalışma devri aracın motoruna göre değişiklik gösterebilir. Ardından, yavaşça debriyajı bırakın. Önemli olan motor devrini sabit tutmaktır ve debriyaj pedalını yavaşça bırakın, bu şekilde araç bulunduğu zeminden düzgün bir şekilde kalkacaktır.

1- Motor yavaş dönüyorsa aracınız tekleme yapar, sarsılır ve muhtemelen durur.

2- Motor çok hızlı dönüyorsa, debriyaj diskinde gereksiz aşınma yaparsınız.

3- Ayağınızı debriyajdan çok yavaş bırakırsanız, bir süre sonra debriyajı yakma riskiniz de vardır.

 Gaz ve debriyaj pedalları arasında aradığınız hassas bir denge var, bu da sabit bir motor devrini korumanıza ve aracınızın sorunsuz bir şekilde hareket etmesi için debriyajı kasıtlı olarak serbest bırakmanıza izin veriyor.

Aracınızı kaldırmak için ayarladığınız vites ile alakalı bir şüpheniz olduğunda aracınızı yanlış bir viteste kaldırmaya çalıştığınızı düşünürseniz debriyaj pedalına sonuna kadar basıp ayağınızı gaz pedalından çekerek vitesinizi tekrar kontrol edebilirsiniz.  Bir sonraki yüksek vitese geçmeden önce, aracınızı belirli bir süre birinci viteste kullanmanız sizin için iyi olacaktır, bu şekilde aracınızı bir üst vitese ne zaman ve hangi durumlarda geçireceğinize alışmış olursunuz.  Birinci vitese göre kıyaslama yaparsak aracınızı üst viteslere geçiş yaptırmak daha kolay ve stressiz olacaktır, çünkü hareket halindeki aracın debriyaj pedalını biraz daha hızlı bırakma şansımız vardır.

Manuel vitesli bir araba nasıl kullanılır.

4. Adım: Daha yüksek bir vitese geçmek.

Araba hareket ettikten ve ayağınızı debriyajdan tamamen çektikten sonra, yumuşak bir şekilde gaza basarak aracınızı hızlandırın. Aracınızın hızını belirli bir periyotlarla artırırsınız bu genel olarak belirli bir devire geldiği zaman yapılır Vites artırmayı örnek olarak anlatmak için her 25 km / saat artışlarla bir sonraki en yüksek vitese geçeceğiz (yani ikinci vites 25'te, üçüncü vites 50'de dördüncü vites 75'te vb.) Saatte 25 km'ye yaklaştığınızda, debriyaja zemine kadar sonuna kadar basın. Debriyaja sonuna kadar bastıktan sonra, vites değiştirmek için vites kolunu ikinci vitese alın ve ayağınızı aniden değil biraz daha hızlı ve bilinçli bir şekilde debriyaj pedalının üzerinden yukarı kaldırın. Aracınız artık 2. Viteste hareket etmeye başladı. Diğer tüm vites değişimleri aynı şekilde çalışır: Debriyaja basılır, vites değiştirilir, debriyaj pedalı bırakılır.

5. Adım: Vites küçültmek.

Aslında vites küçültmek zorunda değilsin vites küçültme araç yokuş tırmanıyorsa ve bulunduğu viteste yokuş çıkarken zorlanıyorsa veya arabayı yavaşlatmak istediğinizde yalnızca frenlerinize güvenmemek için öğrenmek isteyeceğiniz bir beceridir. Herhangi bir viteste giderken, ayağınızı gaz pedalından çekerseniz, motorun sıkıştırması sonucu otomobili yavaşlatmaya başlayacaktır. Bir sonraki düşük vitesi seçmek ve debriyajı bırakmak otomobili daha da yavaşlatır. Vites küçültmek için, debriyaj pedalına sonuna kadar basın ve bir sonraki en düşük vitese geçin, ardından debriyaj pedalını bırakın. Motor hızı yaklaşık 2.000 RPM (Devir)'ye düştüğünde, bir sonraki düşük vitese geçebilirsiniz.  Ayrıca vitesleri aşamalı olarak geçmek zorunda değilsiniz, aşamalı olarak değiştirdiğimiz taktirde aracınızın motor ömrü daha uzun olacaktır. Vitesi düşürebilirsiniz, ancak debriyajı bıraktığınızda, motor devrinin önemli ölçüde daha yüksek olacağını ve aracın bir sonraki düşük vitese geçtiğinizde olduğundan daha hızlı yavaşlayacağını bilin.

6. Adım: Aracı ters yönde geri ilerletmek

Arabayla geri geri gitmek, tıpkı ilk viteste başlamak gibidir ve tam olarak aynı prosedürü gerektirir ancak aracın geri vitesi kademeli olarak yükselmez veya düşürülemez sabit bir viteste ve hızda ilerlersiniz, geriye doğru gideceksiniz ve bazen geri gitmek fazladan çaba gerektirir sürekli olarak aynaları kontrol etmeniz gerekir ve arkanızda bir araç var ise ona çarpmamak için aranızdaki mesafeyi göreceli olarak iyi tahmin edip ona göre yavaşlamalı ve durmalısınız. Geri vites, vites değiştirme göstergesindeki "R" harfi ile gösterilir. Aracın geri vitesi marka veya araç modellerine göre farklılık göstermektedir, bazı araçlarda vites kolunu sol ön tarafa ittiğinizde geri vitesi bulursunuz bazı araçlarda, sağ tarafa itip geri çektiğinizde geri vitesi bulursunuz, bazı araçların vites kolunda mandal vardır mandalı kullanarak sağ geri, sol geri veya sol ileri konumlara çektiğiniz zaman geri vitesi bulabilirsiniz. Araçların tamamında geri vitese geçerken vites kolunu çekerken veya iterken küçük bir engele takılabilirsiniz, bu engelin koyulma nedeni araç ileri doğru hareket ederken vitesi yükselteceğiniz zaman yanlışlıkla geri vitese takıp şanzımanın dişlilerine ve aracınızın motoruna zarar vermenizi önlemek amacıyla yapılır.

Adım 7: Manuel vites aracı park etmek

Manuel şanzımanlı araçlar, otomatik şanzımanlı araçlarda olduğu gibi "park" konumuna (vitesi) na sahip değildir. Aracınızı park ettikten sonra vitesi boşta bırakabilir ve park (el) frenini çekebilirsiniz, ancak bu çok iyi fikir değildir, çünkü park freni devre dışı kalabilir ve özelliklede yokuş bir zemine park ettiğiniz zaman aracın hareket etmesine izin verebilir. Park etmek için en iyi seçenek hem el frenini çekmek ve aracınızı en yüksek viteste bırakmaktır. Örneğin, bir Volkswagen Golf'te, birinci vitesin oranı 3,78: 1'dir, yani krank milinin her devri için, şanzımandaki ilk vites 3.78 kez döner. Beşinci vites te aynı zamanda 0,66 oranına sahiptir, yani krank milinin her devri için beşinci vites 0,66 kez döner. Geri vites biraz daha yüksek bir sayısal dönme orana sahiptir, ancak park ederken ileri veya geri vites seçme konusunda aracınızı park ettiğiniz zeminin eğimine göre buna karar vermek daha uygun olacaktır. Son olarak, arabadan inmeden önce daima park frenini çekmeyi unutmamalısınız. 

8. Adım: Pratik yapın

Manuel vites araba sürmeyi daha iyi hale getirmenin tek yolu trafikte manuel araç kullanmaktır. Bir park yerinde ayaklarınızı ve vites kombinasyonunu kavramak için alıştırma yapmanız iyi olacaktır, ancak kendinize güvendiğiniz taktirde ve alıştığınızı hissettiğiniz anda trafiğe çıkmak sizi daha iyi bir manuel araç sürücü yapacaktır. Üzerinde çalışmanız gereken şeyleri bulun, örneğin vites değiştirme ve pedal kombinasyonu, üzerinde çalışmanız gereken şeylere daha fazla zaman harcamaya ve daha çok tekrar yapmaya çalışın. Kısa sürede manuel vitesli bir araç kullanma konusunda daha iyi olacaksınız.