Emme Manifoldu Ne İşe Yarar?

Eme Manifoldunun Nedir Ne İşe Yarar? Görevi Nedir?

Motor hava emiş sistemi, motorun çalışabilmesi için  temiz havanın yanma odasına gönderilmesini sağlar. Hava emiş sisteminin iki temel elemanı hava filtresi ve emme manifoldudur.

Emme manifoldunun görevi, her motor devrinde motorun ihtiyaç duyduğu yeterli miktardaki havayı silindirlere göndermektir. Motorun yakıt enjeksiyon sistemine göre emme manifoldu sadece hava veya hava-yakıt karışımını emme supaplarından geçirerek yanma odasına gönderir.

Eski karbüratörlü araçlarda emme manifoldu hava-yakıt karışımını silindirlere gönderiyordu. Daha sonra tek nokta enjeksiyonla manifolda püskürtme devam etti. Çok nokta enjeksiyonla yakıt, emme manifoldunun son çıkış kısmına emme supabının hemen arkasına püskürtüldü, yani yakıt emme manifoldunun tüm iç duvarlarına yapışmadı-dolaşmadı. 

En son çıkan sistem olan direkt benzin enjeksiyon sistemiyle, yakıt direkt yanma odasına püskürtüldü ve emme manifoldundan sadece hava alındı.

Emme manifoldları motorun yan kısmında bulunur ve silindir kapağına manifold contasıyla sızdırmaz olarak civatalanmıştır. Genelde plastikten veya alüminyumdan yapılan, her silindir için bir hava kanalına ayrılan boru-kanal sistemidir. Her silindire aynı miktarda havayı göndermesi gerekir. Emme manifoldunda hava boruları keskin köşeler oluşturmadan yani hava akış direnci oluşturmadan kavis şeklinde olmalıdır.

Motorlar hava besleme sistemine göre ikiye ayrılır

1. Atmosferik motorlar

2. Aşırı beslemeli (Turbo şarjlı) motorlar.

a) Atmosferik motorlar genellikle benzinli motorlardır (eski turbosuz dizel motorlar harç). Benzinli motorların emme manifoldunun hava girişinde gaz kelebeği vardır. Atmosferik motorlardaki hava emiş sisteminde, hava filtresi havayı temizlerken, gaz kelebeği havanın miktarını ayarlar ve hava emme manifolduna, buradan da emme supaplarına geçer. Emme supapları açılıp kapanarak havanın yanma odasına girişini kontrol ederler. Havanın motora alınmasını, silindirlerde emme zamanında oluşan vakum ve çevredeki havanın 1 barlık basıncıdır. 

Detay: Vakum nedir? Basınç Nedir?) 

Vakum; yanma odasındaki basıncın 1'barın altına düşmesidir

b) Aşırı beslemeli (Turbolu) motorlar, atmosferik motorlarında dışında en yaygın motor hava besleme tipi turbo şarjlı motorlardır. Motorlarda iki çeşit turbo şarj kullanılır: egzoz turbo şarjı veya Süperşarj (kompresör).

Turbo şarjlı (aşırı beslemeli) motorlarda hava turboda basınçlandırılır (1 – 4 bar), intercooler’da soğutulur ve daha sonra yanma odasına gönderilir.

 Detay: Turbo Şarj ve Turbolu Motorlar

Süperşarjlı (Kompresörlü) motorlarda, emme manifolduna basınçlı havayı bir kompresör gönderir. Bu kompresör hareketini bir kayışla motordan alır (yani motordan ekstra güç çeker), kompresörün içindeki rotorlar havayı çeker ve sıkıştırıp (basınçlandırarak) motora gönderir. 

Egzoz turbo şarjı kadar verimli değildir

Benizli motorlarda gaz kelebeği vardır, dizel motorlarda gaz kelebeği yoktur; bir hava klapesi (stop klapesi) vardır, stop edince havayı anında keserek motorun sarsıntısız stop etmesini sağlar.

Emme manifoldunda emilen hava sıcaklık sensörü ve mutlak basınç sensörleri bulunur.

Değişken Yollu Emme Manifoldu - Çift Yollu Emme Manifoldu

İçten yanmalı motora ihtiyacı olan havanın doğru miktarda ve doğru zamanda verilmesi çok önemlidir. Klasik motorlarda emme manifoldunun tasarım sabittir ve hava direkt olarak silindirlere yönlendirilir, havanın manifold içinden geçtiği kanal sabittir.

Çift yollu değişken emme manifoldu sistemindeyse, havanın geçiş yolu "uzun yol" ve "kısa yol" olmak üzere değiştirilir. 

Havanın emme manifoldunda yanma odasına alınması sırasındaki basınç değişimleri, supapların açılıp kapanmasıyla oluşan dalgalar, havanın yanma odasına alınmasını etkiler. Emme manifoldunda oluşan bu dalgaların oluşumunuysa, manifol içerisindeki kanallar etkilemektedir, yani hava geçiş kanal boyu değişirse, dalganın yapısı da değişiyor.

Düşük ve orta motor devirlerinde, havanın uzun boya sahip emme manifoldu kanalından geçmesi daha verimliyken, yüksek motor devirlerinde, havanın daha kısa bir manifoldtan alınması daha verimli olmaktadır.

İşte motorun farklı devirlerde farklı boylardaki hava emiş kanalına gereksinim duyması, emme manifoldunu değişken tip çift yollu yapma zorunluluğunu getirmiştir. Bu sistem elektronik kontrol ünitesi tarafından otomatik olarak kumanda edilir ve her motor devrinde yeterli havanın alınması sağlanarak volümetrik verim arttırılır.

Düşük motor devirlerinde klape kapalı konumdadır ve hava uzun yoldan geçerek yanma odasına girer.

Yüksek motor devirlerinde, bir selenoid valf ve bir pnömatik valf yardımıyla, ECU'nün sinyaliyle manifold içerisindeki kapaklar (klapeler) açılarak havanın daha kısa yoldan geçerek yanma odasına girmesi sağlanır. Emme manifoldundaki hava yönlendirme kapaklarının pozisyonu, bir potansiyometre tipi sensörle ECU'ye bildirilir. Hava yönlendirme kapakçıklarının açıklık miktarı, ateşleme ve enjeksiyon üzerinde etkilidir, buna göre ayarlamalar yapılır. Yanma kalitesini etkilediği için egzoz emisyonlarını da etkiler.

Çift yollu değişken emme manifolduyla, motorun torku ve gücü artar, yakıt sarfiyatı azalır.