Dişli Pompa Çalışma Prensibi?

Dişli Pompa Çalışma Prensibi ve Özellikleri

Dıştan dişli tip yağ pompası, pompa gövdesi içinde yan yana birbirine geçmiş iki dişliden meydana gelir. Dişlilerden biri hareketini krank milinden alır ve diğer dişliyi  de krank milinden hareketliği alan  dişli döndürür. Buna tahrik dişlisi denir. 

Dişlilerin dönmesiyle, pompanın giriş tarafında açılan fermuar gibi, dişlilerin açılması, yani hacim artışı söz konusudur, burada vakum oluşarak yağ içeri çekilir, buna emme işlemi denir. 

Dişlilerin arasına dolan yağ, dişlilerin dönerek hareket etmesiyle pompa içinde ilerler ve diğer tarafa geçer, bu kısımda dişliler tekrar birleşmeye başlar, kapanan fermuar gibi dişliler kapandıkça burada hacim azalması meydana gelir "sıvılar sıkıştırılamaz", sıvı yağ hacim azalması sonucu bu kısımda basınçlanır ve basınçlı bir şekilde pompa çıkışından çıkar. Pompanın emme ve basma işlevi bu şekilde gerçekleşir.

Dıştan dişli tip pompanın yapısı çok basittir, dayanıklıdır ve kusursuz bir şekilde çalışır. Maliyetleri düşüktür ve bakımları kolaydı.

1. Dıştan Dişli Pompada Akışkan İletimi

Bu dönme boşlukları; akışkanı pompa gövdesinin duvarları etrafından, pompa çıkışına nakleder, burada geçme halindeki dişliler, akışkanı çıkış ağzından hidrolik sisteme geçmeye zorlar. Dişli dişleri arasındaki geçme, pompa giriş ve çıkışı arasındaki sızdırmazlığı mükemmele yakın hale getirir ve böylece nakledilen akışkanın kayma yaratması önlenmiş olur. Çıkış akışının engellenmesi durumunda, pompa çıkış odasındaki basınç hızla artar ve dişlileri diyagonal (Dış çapraz) olarak pompa giriş tarafına doğru zorlar. Böylece, sistem basıncının artması durumunda, bu basınç/kuvvet dengesizliği, daha da büyük oranda olur. Bu dengesizlik, mekanik sürtünmeyi ve iki dişlinin yataklarına binen yükleri arttırır. 

Bu nedenle, üretici tarafından belirtilmiş olan en yüksek basınç değerlerine sıkı sıkıya uyulmalıdır. Dönen dişlilerin dış yanından geçen akışkanın aşırı kaçağını önlemek için yan plakalar (Baskı plakaları) veya yataklama burçları üzerine basınç yüklemelidir. Sistem basıncı ne kadar artarsa, bu plakalar o kadar daha büyük bir kuvvetle dişlilerin yanları üstüne baskı uygular. Tahrik mili keçesinin arkasında basınç oluşumunu önlemek için, keçenin iç tarafında, kaçağın tahrik mili keçesine geçmesini önleyen ve düşük basınçlı giriş tarafına açılan bir tahliye kanalı vardır. Dişliler çıkış odasında temas halinde dönerken, temastaki dişliler arasında sıkışan akışkan bölümünün tahliyesi için, tedbir alınmıştır. Hapsedilmiş akışkanın (Sıkıştırılmış akışkanın) pompa çıkışına kanalize edilmesi için yan plakalara tahliye kanalları açılmıştır.

2.İçten Dişli Pompalar

Hilal Tipi İçten Dişli Pompa

Bu pompa; çeşitli hidrolik akışkanlarla, yüksek basınçlı ve az gürültülü çalışması sayesinde, giderek yaygın bir kullanım alanını hızla ele geçirmektedir. Aynı akış debi koşullarını sağlayan dıştan dişli pompadan daha küçüktür. Pompa tahrik mili, pinyon dişliyi; pinyon dişli de iç ayna dişliyi (Rotoru) tahrik ederek döndürür. Dıştan dişli pompalarda olduğu gibi akışkan dönen diş ve sabit hilalin oluşturduğu boşlukları doldurur. Hem dış dişli, hem de pinyon dişli birlikte çalışarak, akışkanı pompanın içinden sevkeder. Hilal, düşük basınçlı pompa girişini, yüksek basınçlı pompa çıkışından ayırır.

Dıştan dişli pompa gibi hilal dişli pompa da dengesizdir. Bu pompanın yapısından kaynaklanan avantajı, akışkan giriş çıkış alanlarının dıştan dişli pompalarla mukayese edildiğinde çok daha uzun düzenlenmiş olmasıdır. Bu yüzden, yer değiştirme boşluklarını doldurmak için gerekli gerekli olan akışkan hızları, önemli oranda azalmıştır. Bu durum, yalnızca gürültüyü azaltmakla kalmaz, aynı zamanda pompanın emme kapasitesini de yükseltir.

Gerotor Tipi İçten Dişli Pompa

Gerotor pompaların çalışması, hilal tipi pompaların çalışmasına çok büyük bir benzerlik gösterir. Pompa mili aynı zamanda iç rotora kamalıdır ve rotor ile rotor aynası aynı yönde döner. İç rotorun, rotor aynasından bir eksik sayıda dişi vardır. Bu düzenleme sayesinde pompalama boşlukları oluşturulmuştur. Rotor saat yönünde dönerken, pompa boşlukları, X noktasına ulaşıncaya dek yavaş yavaş pompa giriş tarafındaki boşluklar açılır ve sonra çıkış tarafına doğru dönerken, giderek hacimleri azalır. İç rotorun diş uçları, pompalama ceplerini birbirinden ayıracak şekilde, dış rotor aynasına temas eder.