Boş ağırlığı 3500 kg’ın altında olan taşıtlarda genellikle taşıtın kendisi bir deney düzeneğine bağlanarak trafik koşullarını modelleyen bir seyir çevrimi boyunca açığa çıkan toplam egzoz gaz emisyonu ölçülür.
Boş ağırlığı 3500 kg’ın üzerinde olan taşıtlarda ise, taşıt üzerindeki motor bir deney düzeneğine (motor freni'ne) bağlanarak çeşitli yük ve devir sayılarında egzoz emisyonları ölçülmektedir.
Egzoz emisyonu ölçülecek taşıtın motordan hareket alan tekerlekleri şasi dinamometresi tamburlarının üzerine gelecek şekilde bağlanır. Tambur sistemi, taşıtın ağırlığına göre, hızlanma direncine ek olarak yol sürtünmesinin ve rüzgar dirençlerini gerçek yoldaki koşullara uygun olacak şekilde hesaplayarak taşıta gerekli direnç kuvvetini uygular.
Deney önceden belirtilmiş seyir çevrimine göre yapılır. Taşıtın egzoz borusu, egzoz gazı örnek alma sistemine sızdırmaz bir şekilde bağlanır ve deney süresince gaz toplanır.
Seyir çevrimleri 4 km’den başlayarak yaklaşık 30 km mesafelere kadar olan yol şartlarının benzetimini yapmaktadır.
Dolayısıyla çevrim boyunca egzozdan çıkan bütün gazları toplamak çok büyük hacim gerektirir.
Bunun yerine egzoz gazları sabit debili bir pompa ile emilen hava ile seyreltilir ve seyreltilen egzoz gazının bir kısmı deney boyunca bir torbada toplanır.
Deney sonunda torbada toplanan seyreltik egzoz gazının içindeki kirletici maddelerin hacimsel oranları ölçülür. Bu hacimsel orandan, çevrim boyunca egzozdan atılan kirletici maddelerin ağırlıkları hesaplanır.
Kapalı bir sistemde gazların hacimsel oranları, kısmi basınçları ile doğru orantılıdır. Temel ölçüm bu prensip üzerinden yapılır. Hesaplama gaz tutucu kimyasallarla yapılır. Örneğin CO2 (karbon dioksit) gazını tutan kimyasal madde torba içine salınır ve tüm CO2’lerin ortamdan çekilmesi sağlanır. Daha sonra geriye kalan gazların kısmi basınçları ölçülerek CO2’in ne kadar kısmi basınca, dolayısıyla sistemde ne kadar hacme sahip olduğu tespit edilir. Aynı işlem diğer gazlar içinde yapılır. Hacim ile mol, kavram olarak aynı olmasa da ikisi de gazların kapladığı hacmi ifade etmektedir. Tespit edilen gazların hacmi önce mol cinsine(kmol) çevrilir. Daha sonra ise kendi mol kütlesine bölünerek(kmol/kg) kütlesi bulunur.
Araçların egzozundan kirletici emisyonların yanı sıra su (H2O) da çıkmaktadır. Bunun sebebi hava da bulunan oksijen ile yakıtta bulunan hidrojenin birleşerek egzotermik tepkime oluşturmalarıdır. Bu yüzden emisyon ölçümü ‘kuru emisyon değerleri’ ve ‘yaş emisyon değerleri’ diye iki farklı şekilde ifade edilmektedir. Kuru emisyon değerleri, egzoz ürünlerinde bulunan suyun ihmal edildiği durumu ifade eder.
Yaş emisyon değerleri ise suyun ihmal edilmediğini gösterir. Emisyon ölçüm cihazları yaş ürünleri de ölçebilmektedir. Ancak torbanın içinde bulunan su sisteme zarar vereceğinden, su yoğuşturulduktan sonra cihaza verilir. Sonuç olarak kur emisyon değerleri elde edilir.
EK BİLGİ:
Ülkemizde emisyon ölçümü “T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı” tarafından yetkilendirilmiş TÜVTURK Muayene İstasyonları‘nda gerçekleştirilmektedir.
Egzoz gazı emisyon ölçüm geçerlilik süreleri ise şöyledir:
- Özel otomobiller ilk 3 yaş sonunda ve devamında iki yılda bir,
- Resmi otomobiller ilk 2 yaş sonunda ve devamında yılda bir,
- Diğer motorlu taşıtlar ilk 1 yaş sonunda ve devamında yılda bir,
- Trafikte seyreden tüm motorlu taşıtlar 10 yaş sonunda yılda bir kere egzoz gazı emisyon ölçümü yaptırmak zorundadır.
- Tarım ve orman traktörleri, motorsiklet ve mopedler ile 1979 model yılı ve öncesi dizel motorlu taşıtlar, hibrid ve elektrikli araçlar ile hidrojen yakıtlı araçlar Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm işleminden muaftırlar.
Uyarı: sinantektas.com'da yer alan yorumlar, kullanıcıların kişisel görüşlerini yansıtır ve sinantektas.com'un editöryal politikası ile örtüşmeyebilir. Yorumların hukuki sorumluluğu tamamen yazarlarına aittir.
Dikkat!
1.Yorum yaparken saygı çerçevesinden çıkmayın
2.Küfür Hakaret Siyasi propaganda içerikli yorum yapmak yasaktır.
3. Her ne şekilde olursa olsun, özel iletişim bilgilerinizi paylaşılmamalıdır.
Resim eklemek için:
[image] image_url [/image]
Bir kod bloğu eklemek için:
[code] your_code [/code]
Teklif eklemek için:
[quote] your_quote [/quote]
Bağlantı eklemek için:
[link] your_link_text | link_url [/link]